Ik zou wel eens willen weten…

‘...waarom zijn de mensen zo moe. Misschien door hun jachten en jagen, of misschien door hun tienduizend vragen. En ze zijn al zo lang onderweg naar de vrede toe. Daarom zijn de mensen zo moe.’ Het liedje van Jules de Corte was populair in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw en is tegelijk tijdloos. ‘...waarom zijn de zeeën zo diep. Misschien tot geluk van de vissen, die het water zo slecht kunnen missen, of tot meerdere glorie van God die de wereld schiep. Daarom...’ De eenvoud van het liedje raakt en het zijn heel eenvoudige vragen, als van een kind dat de wereld ontdekt. Waarom bergen zo hoog zijn, waarom zeeën zo diep, waarom wolken zo snel, we kunnen het inmiddels allemaal zo’n beetje wetenschappelijk verklaren, zonder God. Maar daarmee is voor velen ook het mysterie, het wonder der natuur, het verwonderlijke van het leven uit het zicht verdwenen. Net als het goed rentmeesterschap - de zorg voor de schepping - dat de mens op zijn schouders kreeg gelegd.

‘De wereld is er niet meer tot eer en meerdere glorie van een Schepper, maar tot nut van de Mens’, is een hedendaagse redenering, ‘om er vrij over te beschikken’. Dat laatste gaat heel ver. Het gaat zelfs over het leven van medemensen, het gaat ten koste van komende generaties, het keert zich af van een schepping waarin ruimte is voor... Ik zou wel eens willen weten of er nog ruimte is voor dat rijk van vrede, gerechtigheid en heelheid, dat Rijk van God dat ons voor ogen is en wordt gehouden. Heeft het nog wel zin om je daarvoor in te zetten? Kun je daarin nog geloven? Mag je daarop nog hopen, dat het ooit nog aanbreekt? Soms vraag ik me af of zelfs God daarop nog hoopt na wat de mens zijn schepping en zijn schepselen heeft aangedaan: Verdun, Dachau, Stalingrad, Vietnam, apartheid, Armenië, Srebrenica, de Muur, Afghanistan, de (vluchtelingen)scheepsramp bij Pylos, de gevolgen van de gaswinning in Groningen, Toeslagenaffaire, Oekraïne, Gaza, de toenemende welvaarts- en welzijnskloof tussen arm en (extreem) rijk, de uitbuiting om eigen financieel gewin, om maar wat te noemen. Geschapen naar zijn evenbeeld heeft de mensheid het Aangezicht van God - en de wereld - inmiddels aardig beschadigd, en in veel gevallen voorgoed.

Het thema van het heilig jaar, ‘pelgrims van hoop’, roept bij mij vragen op. Pelgrims, waarheen? Meer nog dan in andere jaren zullen velen antwoorden: ‘Naar Rome, tot lof en eer van zijn heilige Naam’, met de hoop iets van de heiligheid, die aan dit jaar zou kleven, te ervaren. Of alleen maar om te kunnen zeggen en vooral te laten zien: ‘Ik ben er!’. Aan de enorme ecologisch voetafdruk door de vele - extra - vliegkilometers denken ze dan maar even niet, net zo min als aan de boodschap van Laudato si, de encycliek uit 2015, waarin paus Franciscus opriep tot bekering, tot ommekeer, omwille van het behoud van de schepping. Hoe geloofwaardig ben je dan als gelovige, als volgeling van Gods Zoon Jezus?

Hopen, waarop? Dat het toch nog waar wordt, dat Rijk waar mensen al zo lang op wachten, zo lang naar zoeken, zolang aan werken? Hopen dat we ons leefmilieu nog op tijd redden, zonder grote opofferingen? Mensen verliezen de hoop, raken vermoeid, want met al hun hoop, met heel hun geloof is hun inzet een druppel op een gloeiende plaat. Dat Rijk blijkt alleen op kleine schaal, in kleine kring nog wel te realiseren: met zorg, aandacht en liefde voor mens en milieu, en met de stille, maar volgehouden hoop dat het allemaal uiteindelijk niet voor niets zal zijn geweest. Maar op grote schaal lijkt het steeds meer op een fata morgana, een luchtspiegeling.

Hopen, waarop? Wellicht een heel klein beetje dat onverwacht bij mensen die er op wereldniveau toe doen, staatshoofden, regerings- en Kerkleiders, alsnog het inzicht doordringt dat ze ‘met de wereld’ wel tot ’t gaatje kunnen gaan, maar dat ze ‘met die wereld’ inmiddels ook op ’t randje van de eeuwige afgrond staan. Als dat inzicht uitblijft, als we niet op onze schreden terugkeren, als we niet net als Jezus revolutionair durven zijn, wordt de uitdrukking ‘de hoop sterft als laatste’ vanzelf waarheid. Met de woorden van de hymne voor dit heilig jaar kunnen we dan wel zingen ‘Onze ogen zien de nieuwe morgen. Gij komt nader, houdt U niet verborgen’, maar alleen mensen kunnen die God-met-ons aan het licht brengen, die God-is-liefde waar maken, met handen en voeten. Daartoe zijn we geroepen, daartoe zijn we gezegend. Met alleen te zingen ‘Gij, de bron van vred’ en eeuwig leven, laat ons veilig voortgaan in uw hand.’ komen dat Rijk, vrede, heelheid, behoud, toekomst, komen wij er niet.

Eric Roovers, teamassistent