Gekend worden, gekend zijn

Het is een opmerkelijk project dat in de Advent werd aanbevolen door de Bisschoppelijk Adventsactie: het bevorderen van geboorteregistratie in Malawi, in Afrika. Toen ik dit project voor het eerst onder ogen kreeg was ik verbaasd. Wat blijkt namelijk: in een land als Malawi wordt slechts 5% van de inwoners bij hun geboorte geregistreerd. Dat is 1 op de 20, en dat betekent dat kinderen zonder geboortebewijs officieel niet bestaan. Ze mogen geen gebruik maken van voorzieningen als school en gezondheidszorg en hebben geen wettelijke bescherming. Kinderen vallen zo ten prooi aan misbruik en mensenhandel.

Het is de lekenbeweging Sant’Egidio die zich over hen ontfermt en ervoor zorgt dat ze worden geregistreerd en bescherming vinden door een geboortebewijs. Deze beweging zet zich wereldwijd in voor de mensen die schier niet worden gekend, de zwervers en daklozen, ouderen, kinderen op straat. Studenten startten deze beweging in 1968 in de volkswijk Tastevere in Rome. In de lage landen kennen we actieve gemeenschappen in Antwerpen en Amsterdam, maar ook dichtbij, in Roosendaal waar opvang is en (huiswerk)begeleiding van jongeren die in ongekendheid dreigen te raken. Er is immers niets fundamenteler dan als mens te worden gekend in ons zijn, in onze vreugde en ons verdriet, in ons hopen en verlangen naar gelukkig zijn. Uit onderzoek is gebleken dat eenzaamheid een grotere factor van ziekte en sterfte is dan dat genotsmiddelen zijn.

Een goede 2000 jaar geleden gingen Maria en Jozef op weg omdat er een volkstelling werd gehouden op bevel van keizer Augustus. Het was een manier om greep op zijn onderdanen te krijgen. In de anonimiteit van een stal, te midden van schaapherders, ongekend in hun tijd, werd een kind geboren. Het kreeg de naam Immanuel, dat betekent: God met ons. God kent ons omdat Hij zelf mens met een naam werd. De ouders vluchtten met het Kind. Herodes, de landvoogd, zag het als een bedreiging. Er werd over Hem gesproken als de Messias, de nieuwe koning, groter dan David.

Ik weet niet of het Kind ooit wel werd geregistreerd. Maar eenmaal groot geworden trok dat Kind rond en noemde de mensen bij hun naam: de blinde, de stomme, de lamme, opdat ze weer konden zien, spreken en lopen en ze weer iemand konden zijn: mens naar Gods hart.

Kerstmis 2018: de tijden zijn aan het veranderen, de samenleving verhardt en polariseert: ikke, ikke, ikke; ik voorop. Zeker, mensen laten van zich horen omdat ze niet worden gehoord en gekend. Maar als gelovigen, als christenen spreken we altijd met twee woorden: jij en ik, zelfs met drie: wij! Omdat we weten: Heer, U kent mij, alle dagen van mijn leven.

Zalig Kerstfeest en een gelukkig Nieuwjaar!

diaken Peter Hoefnagels